Zbilansowana dieta dziecka – zdrowe i wartościowe posiłki w żłobku lub przedszkolu

Posiłki spożywane przez dziecko w żłobku lub przedszkolu stanowią 3/4 jego dziennego zapotrzebowania na jedzenie. Dlatego trzeba zadbać, by były zdrowe i wartościowe.

Żłobki, w których opieka sprawowana jest przez 10 godzin dziennie muszą zapewnić dzieciom wyżywienie (kluby malucha, oferujące opiekę maksymalnie przez 5 godzin, nie mają takiego obowiązku). O ile żłobki państwowe mają określone zasady żywienia, o tyle placówki prywatne mogą kierować się własnymi regułami. Muszą jednak stosować się do wymogów ustalonych dla zakładów zbiorowego żywienia zamkniętego, czyli wszystkie posiłki przygotowywać w oparciu o zasady higieny produkcji żywności i bezpieczeństwa zdrowotnego, zawarte w dobrych praktykach higienicznych (GHP), dobrych praktykach produkcyjnych (GMP) oraz systemie HACCP. Oznacza to, że oprócz wymagań sanitarno-higienicznych, wyżywienie oferowane przez żłobek czy przedszkole musi uwzględniać takie aspekty jak: wartość odżywcza posiłków (dzienna racja pokarmowa powinna dostarczyć maluchom wszystkie składniki odżywcze, niezbędne do prawidłowego rozwoju i wzrostu), wysoka jakość produktów (najlepsze, świeże, w miarę możliwości ekologiczne), planowanie jadłospisów (pozwalające na zapewnienie zbilansowanej i różnorodnej diety) oraz wysoka jakość organoleptyczna posiłków (estetyczny wygląd czy dobry zapach jedzenia).

Po pierwsze: wartościowo

– Posiłki przygotowywane dla dzieci muszą być pełnowartościowe pod względem składników odżywczych. Większość energii, czyli ok. 800 kalorii dziennie, powinna pochodzić z węglowodanów złożonych: zbóż i produktów skrobiowych (kasze, warzywa korzeniowe i owoce) – tłumaczy mgr inż. Anna Wolska, dietetyczka z warszawskiej poradni dietetycznej „Witalność na talerzu”. – Co najmniej połowa produktów zbożowych powinna pochodzić z pełnego ziarna, by uniknąć zaparć i niedoborów odżywczych.
Dzieci w wieku przedszkolnym przybierają ok. 2 kg i 10 cm rocznie, zatem muszą dostarczać organizmowi składników wspierających budowę kośćca. – Należy zwrócić uwagę, aby każdego dnia w diecie dziecka znalazły się źródła wapnia, a także cynk, bor, magnez, krzem – podkreśla dietetyczka. – Najlepiej wchłanianym źródłem wapnia są zielone rośliny, takie jak brokuły, kapusta pekińska, kalafior, brukselka. Inne to produkty strączkowe i mleczne (niskotłuszczowe fermentowane produkty mleczne lub roślinne zamienniki wzbogacane w wapń).

Po drugie: zdrowo

W żywieniu zbiorowym najmłodszych niedozwolone jest stosowanie produktów instant, kostek rosołowych, kości do przygotowywania zup czy gotowych past mięsnych lub rybnych oraz słodyczy. Lepiej również nie podawać dzieciom gotowych jogurtów czy serków owocowych ze względu na wysoką zawartość cukru w tych produktach. Ograniczenie ilości spożycia cukru, a także soli, to jedne z podstawowych zasad żywienia kilkulatków.
– Bezwzględnie należy wyeliminować też rakotwórcze kwasy trans, które znajdują się w wyrobach cukierniczych tj.: pączkach, wafelkach, a także w twardych margarynach. Wypieki dla dzieci powinny zawierać oleje płynne np. ryżowy, rzepakowy – mówi Anna Wolska. Koktajle mleczne, soki owocowe powinny być nie kupowane, lecz wytwarzane na miejscu z owoców i mleka. Poleca się stosowanie różnych technik kulinarnych (pieczenie, smażenie itd.), co pozwoli dzieciom poznawać różne smaki i konsystencje.

Po trzecie: różnorodnie

– Analizując jadłospisy przedszkolaków zauważyłam, że zapomina się o podstawowej zasadzie urozmaicenia – mówi mgr inż. Anna Wolska. – Na stole powinna znaleźć się czasem zupa cebulowa oprócz ogórkowej, kalarepa zamiennie z rzodkiewką, jarmuż oprócz szpinaku, hummus zamiast standardowej szynki z serem. Zapobiega to tak powszechnym alergiom i zapewnia bogactwo składników odżywczych.
Warto przy tej okazji wspomnieć o rozszerzaniu diety u niemowląt. W żłobkach najmłodsze dzieci często są karmione jeszcze mlekiem modyfikowanym. Na wprowadzenie pokarmów stałych trzeba uzyskać zgodę rodziców. Nowe produkty w diecie niemowlaka – pierwsze zupki warzywne czy z dodatkiem mięsa – wprowadza się wyłącznie po konsultacji z opiekunami.

Po czwarte: przyjemnie

Jedzenie to nie tylko dostarczanie dziecku niezbędnych kalorii: to również dobra okazja na naukę samodzielności (musimy pozwolić dziecku na eksperymenty z własnoręcznym trzymaniem sztućców lub jedzeniem rączkami), dobrych obyczajów oraz kształtowania od najmłodszych lat prawidłowych nawyków żywieniowych. Posiłki w żłobku nie mogą kojarzyć się wychowankom z czymś nieprzyjemnym, dlatego niedopuszczalne jest wmuszanie jedzenia.
– U dzieci starszych, które już podejmują samodzielne decyzje, opiekunowie powinni umożliwić wybór posiłku, ponieważ dziecko chętniej zje, kiedy zadecyduje o tym co i w jakiej ilości. Nigdy nie należy zmuszać do jedzenia, ale zachować atmosferę relaksu – dodaje mgr inż. Anna Wolska.