Prowadzenie żłobka wiąże się z wieloma wymogami, których spełnianie może być skontrolowane przez odpowiednie organy. Jedną z instytucji, która regularnie sprawdza placówki edukacyjne, a więc także żłobki niepubliczne i kluby, jest sanepid, czyli Państwowy Inspektor Sanitarny.
BEZPIECZNY LOKAL
Podstawowym zadaniem sanepidu jest kontrola placówki pod kątem jej bezpieczeństwa dla dzieci. Zgodnie z Rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych, budynek, w którym przebywają dzieci musi być bezpieczny, musi również gwarantować higieniczne warunki pobytu. Bezpieczeństwo potwierdza m.in. komendant powiatowy lub miejski Państwowej Straży Pożarnej, higieniczne warunki – właśnie sanepid.
Lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy musi spełniać wymagania określone w przepisach techniczno-budowlanych oraz przepisach o ochronie przeciwpożarowej. Oznacza to, że pomieszczenia muszą mieć odpowiednią liczbę wyjść ewakuacyjnych oraz wyposażenie minimalizujące ryzyko rozprzestrzeniania się ognia. Rozporządzenie mówi również o zapewnieniu dobrych warunków pobytu dzieci w placówce, co oznacza zadbanie o odpowiednią temperaturę powietrza, dostęp do toalet czy przypisanie do dziecka leżaczków i pościeli.
Wymogi dotyczą również powierzchni lokalu przeznaczonego na żłobek lub klub dziecięcy. Jeśli w placówce przebywa maksymalnie 5 dzieci, powierzchnia powinna wynosić co najmniej 16 m2; w przypadku liczby dzieci większej niż 5, powierzchnia ulega odpowiedniemu zwiększeniu na każde kolejne dziecko (zmienia się to w zależności od długości pobytu dziecka w placówce).
Lokal musi być oczywiście utrzymany w dobrym stanie technicznym, co wymaga przeprowadzania regularnych remontów i konserwacji. Pod lupę zawsze brane są pomieszczenia sanitarne. W pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych podłoga i ściany muszą być łatwe do utrzymania w czystości (np. pokryte materiałami zmywalnymi, nienasiąkliwymi i odpornymi na działanie wilgoci oraz materiałami nietoksycznymi i odpornymi na działanie środków dezynfekcyjnych).
HIGIENICZNA KUCHNIA
Szczególnym miejscem, które jest regularnie kontrolowane przez sanepid jest kuchnia. Problem polega na tym, że nie istnieją specjalne przepisy mówiące o tym, jak powinno wyglądać takie pomieszczenie w placówce edukacyjnej. Ogólne wytyczne znajdują się w kilku aktach nie tylko polskich (np. ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia /art. 63 ust.1/ z 2006 r., która dotyczy wszystkich zakładów prowadzących żywienie zbiorowe), ale i unijnych – przede wszystkim przez zasady higieny produkcji żywności i bezpieczeństwa zdrowotnego, zawarte w dobrych praktykach higienicznych (GHP), dobrych praktykach produkcyjnych (GMP) oraz systemie HACCP.
Główny Inspektorat Sanitarny w notce pochodzącej z 27 lipca 2011 r. i skierowanej do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (odnośnie poprzedniej, uchylonej już ustawy z dnia 25 marca 2011 r.) wyjaśnia, że: „Nie ma przepisów, które określałyby, w jaki sposób ma być zorganizowane zaplecze kuchni i w związku z tym wymagania dla konkretnego obiektu może określić właściwy terenowo państwowy inspektor sanitarny, który nadzoruje bądź będzie nadzorował działalność przedsiębiorcy”. Odnosząc się do oceny warunków sanitarno- -higienicznych lokali przeznaczonych na prowadzenie działalności w postaci sprawowania opieki nad dziećmi w wieku do trzech lat, GIS sugeruje jednak, aby zachować najwyższą ostrożność, aby nie dopuścić do zabrudzenia żywności. Dla zapewnienia higieny żywności zaplecze kuchenne powinno być podzielone na dwie części – jedna, w której zmywane są naczynia i sztućce, i druga, w której rozdzielane są posiłki przywożone przez firmę cateringową i przygotowywane mieszanki mleczne. W broszurze „Zasady systemu HACCP oraz GHP/ GMP w zakładach produkcji i obrotu żywnością oraz żywienia zbiorowego” GIS informuje również, aby kuchnia w zakładach żywienia zbiorowego miała oddzielne pomieszczenia na przygotowywanie posiłków (przygotowalnia i kuchnia właściwa), oddzielne pomieszczenie do zmywania naczyń, własną wentylację, osobne wejście dla dostawców oraz zaświadczenie o badaniu wody.
W instrukcjach dotyczących GHP i GMP znaleźć też możemy wytyczne dotyczące personelu i pomieszczeń dla niego przeznaczonych oraz dotyczące temperatury pomieszczeń, w których przygotowywana i przechowywana jest żywność, ilości i rodzaju chłodziarek czy stanowisk w kuchni (w zakładach, które prowadzą tzw. produkcję pełną od surowca do gotowej potrawy, konieczne jest wydzielenie i odpowiednie wyposażenie stanowisk dla przygotowywania potraw mącznych, mięsnych i rybnych, jarzyn i surówek czy rozdrabniania warzyw, a także zmywania naczyń kuchennych i sprzętu produkcyjnego oraz zmywania naczyń stołowych). Istotne dla właścicieli żłobków i przedszkoli powinno być również Rozporządzenie (WE) NR 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. Znajdują się tam zalecenia dotyczące organizacji kuchni (załącznik II w rozdziale II): zasady projektowania i wystroju wnętrz, w których przygotowuje się posiłki, rodzaje używanych materiałów na podłogi czy ściany, wytyczne mówiące o obszarach, w których pracuje się z żywnością, a w szczególności te pozostające w kontakcie z żywnością.
Maria Piekart
Bezpieczeństwo dzieci w żłobkach czy innych placówkach powinno być zawsze priorytetem i oby Sanepid miał jak najmniej zastrzeżeń do pracy placówek opiekujących się dziećmi.Żadne kontrole nie powinny być potrzebne ponieważ dobro dzieci jest najważniejsze,a dzieci są naszym oczkiem w głowie i powinniśmy zapewnić i bezwarunkowo najlepszą opiekę.
Wymogi do założenia i prowadzenia takiej placówki muszą być znane wszystkim właścicielom. Sanepid powinien prowadzić kontrolę nie tylko przy otwarciu placówki ale powtarzać kontrole cyklicznie np co pół roku czy co rok, czy lokal spełnia normy określone w przepisach.
Placówki opiekuńcze dla dzieci powinny być pod szczególną ochroną ze względu na dobro naszych milusińskich. Zatem nadzór różnych organów takich jak Sanepid nie powinien dziwić a nawet wręcz przeciwnie. Powinna być współpraca na każdym etapie dzięki czemu mielibyśmy pewność że jest wszystko ok. Tak więc od pomysłu do realizacji warto współpracować.