Nie wszystkie dzieci lubią popołudniowe drzemki. Dla nauczycieli to również trudny moment, bo zamiast zasłużonego odpoczynku, leżakowanie spędzają na walce z opornymi śpiochami. Problem usypiania dzieci w żłobku nie jest tak poważny, jak w przypadku przedszkoli.
Maluszki do 2.-3. roku życia zwykle łatwo zapadają w sen, bo ich organizm nie jest jeszcze przyzwyczajony do dłuższej aktywności. Maluch w wieku 1-2 lata potrzebują około 12-15 godzin snu na dobę, co oznacza, że oprócz nocnego wypoczynku, powinny spać w ciągu dnia od 2 do 3 godzin.
Niemowlę w żłobku
Tu problemem w przypadku niemowląt nie jest więc niechęć do spania, a jedynie niechęć do miejsca, w którym muszą zasnąć. Dotyczy to zwykle dzieci, które stawiają swoje pierwsze kroki w żłobku i nie są przyzwyczajone do nowego miejsca oraz do opiekunów. Usypianie kojarzy się zwykle maluszkom z mamą, jej zapachem, ciepłem ciała, do którego są przytulane – w żłobku tego nie doświadczają, dlatego miewają problemy z zaśnięciem. Aby więc uśpić maluszka, potrzeba stworzyć mu odpowiednia atmosferę.
- Poczucie bezpieczeństwa – malec nie zaśnie, jeśli nie będzie czuł się bezpiecznie. Dlatego usypiając malca, nie okazuj zdenerwowania, pospiechu. Skup się w miarę możliwości tylko na nim (dzieciom przyzwyczajonym do zasypiania w żłobku pozwól na samodzielne zasypianie, obserwując je tylko). Nie podnoś głosu, przytul dziecko, pogłaszcz je po głowie lub pleckach. Warto poprosić rodziców, by dali dziecku coś, co będzie mu przypominało dom: maskotkę, kocyk, pieluszkę tetrową pachnącą domem. Możesz skorzystać z szumiących zabawek, które imitują dźwięki znane dziecku jeszcze z okresu życia płodowego, które uspokajają malca i dają mu poczucie bezpieczeństwa.
- Wyciszenie – zadbaj o ciszę i spokój w pomieszczeniu, w którym zasypiają dzieci. W miarę możliwość zasłoń okna ciemnymi zasłonami lub żaluzjami. Możesz włączyć maluchom pozytywki lub ciche nagrania kołysanek. Zanim położysz dziecko, nie angażuj go w aktywności, pozwól raczej na spokojną, wyciszająca zabawę, np. rysowanie lub oglądanie książeczek.
Starszak w przedszkolu
Gdy malec kończy trzy lata jego potrzeba snu zmniejsza się, wzrasta za to zainteresowanie światem, dlatego często trudno jest zmusić go do odpoczynku. Doświadczenie podpowiada jednak, że nawet pięciolatek potrzebuje chwili wyciszenia i odpoczynku, który nie musi być koniecznie snem, ale np. leżeniem na poduchach i słuchaniem bajek. Jeśli chcemy uśpić 3-4-latka, powinniśmy wykorzystać wszystkie wspomniane już wcześniej metody – wyciszenia, stworzenia miłej sprzyjającej snowi atmosfery, przede wszystkim jednak musimy być konsekwentni.
- Połóż malca na leżaku lub materacu, pogłaszcz go i odejdź do innych dzieci. Gdy zacznie marudzić lub wstawać z leżaka, podejdź i wytłumacz mu, że teraz jest pora na odpoczynek. Pogłaszcz go i odsuń się na bok. Gdy historia się powtórzy, podejdź do niego dopiero wtedy, gdy naprawdę zacznie płakać. Posiedź chwilę przy nim, potrzymaj go za rączkę. Za każdym razem wydłużaj czas, zanim podejdziesz. Jeśli dziecko wstaje, za każdym razem odprowadzaj go na leżak. Z czasem maluch zrozumie, że choćby nie wiem jak marudził, będzie musiał odpoczywać po obiedzie.
- Naucz dzieci metody wizualizacji. Ułóż maluchy i powiedz, by pomyślały sobie o czymś przyjemnym: o łące, na której leżą, o słońcu, które ich ogrzewa. Niech spróbują wyobrazić sobie, że bardzo zmęczone leżą w trawie słuchając śpiewu ptaków i szumu wiatru. Opowiadaj dzieciom o tym, co powinny „zobaczyć” cichym, powolnym i monotonnym głosem.
- Wypróbuj relaksacji. Gdy dzieci będą już leżeć na swoich miejscach, powiedz im, by rozluźniły wszystkie mięśnie i zaczęły sobie wyobrażać, to co im powiesz. Zacznij do nich cicho mówić: „Twoja prawa rączka jest bardzo ciężka, twoja lewa rączka jest bardzo ciężka. Nie możesz jej podnieść. Oddychasz głęboko, spokojnie i równo. Czujesz ciepło, które rozlewa się po twoim brzuszku. Rozluźniasz lewa nogę i czujesz, że też jest bardzo ciężka… itd.”. Taka zabawa pomaga dzieciom odprężyć się i zrelaksować, ułatwia też sen.
Kilkulatki często nie chcą przebierać się w piżamy do leżakowania, bo strój ten kojarzy im się ze snem w domu razem z rodzicami. Czasami też boją się, że gdy założą piżamę i usną, przegapią moment przyjścia po nich rodziców. Dlatego nie walcz z malcem, jeśli nie chce się przebrać do snu. Najwyżej poproś, by zdjął spodenki, by ubranie go nie uciskało i by było mu wygodnie. Nie zmuszaj dzieci do spania. Jeśli nie chce spać, tylko leżeć, pozwól mu na to, pod warunkiem, że nie przeszkadza innym. W starszych grupach możesz zaczynać leżakowanie czytaniem bajek. Po kilku stronach większość maluchów pewnie i tak zaśnie.
W ostatnim czasie chyba odchodzi się od leżakowania. W naszym przedszkolu się tego nie robi. Myślę, że trudno uśpić 4-latki jeśli jest ich cała grupa. Często dzieci odreagują dopiero w domu i jak tylko zostaną same to szybko zapadają w drzemkę.
Leżakowanie jest potrzebne dzieciakom i warto dla każdej grupy znaleźć najlepszy sposób aby dzieci zasypiały,nie wolno robić nic na siłę aby nie zniechęcić do siebie dzieci.Trzeba do najbardziej opornych dzieci podchodzić indywidualnie i znaleźć sposób aby dotrzeć do nich i wypracować sposób przyjemnego leżakowania.Bajki są według mnie najlepszą kołysanką i warto czytanie stosować jako usypiacz.