Agresja jest wszechobecna w każdej grupie wiekowej, ale im młodsze dziecko, tym gorzej radzi ono sobie ze swoimi emocjami i tym trudniej zachować mu zimną krew.
Agresywne zachowanie to duży problem w przedszkolu. Choć uczucie to jest naturalne i wpisane w życie każdej żywej istoty, to jednak o naszym człowieczeństwie świadczy fakt, że umiemy nad nim zapanować. Umiejętności tej nabywamy jednak z wiekiem, dlatego wśród najmłodszych agresja nie jest niczym dziwnym. Jak zwalczać i zapobiegać takie zachowania wśród naszych podopiecznych? Na początku warto przyjrzeć się lepiej podłożu takich zachowań, ich przyczynie i uczuciom, które towarzyszą dziecku, gdy ucieka się do przemocy.
Powodów jest wiele
Małe dzieci nie potrafią poradzić sobie ze swoimi emocjami ani nad nimi zapanować. Na dodatek mają nieodpartą chęć rządzenia i decydowania o wszystkim. Dwulatek lubi wydawać polecenia innym, lubi dominować. A gdy okazuje się, że współtowarzysz nie zgadza się na jego propozycje, potrafi uderzyć, popchnąć, kopnąć…
U wielu kilkulatków pojawia się też przekonanie, że przemoc jest nie tylko najlepszym i najprostszym, ale również po prostu jedynym sposobem na rozwiązanie problemu. Tu wkraczamy my, ich wychowawcy i opiekunowie. Każda konfliktowa sytuacja zakończona aktem agresji jednego z maluchów jest doskonałą okazją do pokazania podopiecznemu, co należy zrobić w kryzysowej sytuacji. To my powinniśmy czuć się zobowiązani do ukazania dzieciom właściwej drogi do rozwiązania konfliktu.
Inną przyczyną agresja jest fakt, że dziecko nie potrafi rozmawiać z drugim człowiekiem i umie radzić sobie tylko za pomocą pięści. Dlatego tak ważne jest, żeby dzieci były uczone rozwiązywania konfliktów słowami. Warto czasem powiedzieć malcowi, jak ty radzisz sobie ze złością (np, zamykasz oczy i liczysz do dziesięciu) i porozmawiać z dziećmi o ich sposobach na zły humor.
Agresywne zachowanie może też być skutkiem pragnienia wrócenia na siebie uwagi. Gdy pojawiają się problemy (dziecku rodzi się młodszy brat, w grupie pojawia się nowy uczeń, rodzice dużo pracują i mają mało czasu dla swojej pociechy), dziecko stara się, by ktoś je dostrzegł. Złe zachowanie nigdy nie pozostaje niezauważone, dlatego maluchy zaczynają bić kolegów i nieładnie się do nich zwracać licząc po cichu na „popularność”. Zdarza się też, że dziecko staje się agresywne, gdy jest odrzucone przez rówieśników lub niesprawiedliwie przez nich traktowane.
Sposób na złośnika
Metody walki z agresja zależą od jej przyczyny. Podstawą jest jednak zawsze danie dziecku do zrozumienia, że jego zachowanie nie podoba nam się i że nie będzie w żłobku lub przedszkolu tolerowane. Warto to robić zawsze, natychmiast po wydarzeniu, spokojnym, opanowanym tonem, by dziecko zrozumiało, co zrobiło źle – czasami malec nie jest świadomy swojego złego zachowania. Gdy dziecko wpadło w szał i nie słucha twojego upomnienia, zaczekaj aż się uspokoi, odsyłając go na bok sali (cały czas obserwując) i dopiero, gdy przestanie krzyczeć i szlochać, porozmawiaj z nim. Czy karać dziecko za agresję? Karanie może być skuteczne, ale nie zawsze. Może się zdarzyć, że z obawy przed konsekwencjami dziecko stłumi agresję, ale wyładuje ją w innym miejscu, o innym czasie ze zdwojona siłą.
Najlepszym sposobem jest rozmowa z dzieckiem i ukazywanie mu się pomóc. Przydatne może okazać się odgrywanie z dzieckiem scenek. Gdy dojdzie w grupie do jakiegoś konfliktu, porozmawiajcie i ustalcie, jak dzieci powinny zareagować na tę sytuację. Przy tej okazji przypomnij zasady panujące w grupie – jedną z nich powinien być zakaz bicia kolegów i agresywnego zachowania. Potem odtwórzcie scenkę, kończąc ją nie aktem agresji, ale wypracowanym rozwiązaniem.
Magdalena Bodzoń, psycholog
Problem agresji u dzieci wydaje się być obecnie bardzo nasilony. Agresja często wynika z nieumiejętności radzenia sobie z trudnościami, frustracją, niezaspokojonymi potrzebami, przemęczeniem. Ogromną rolę odgrywają tu także nieodpowiednio dobrane i podane w nadmiarze programy telewizyjne. Niezwykle ważne jest, aby zauważyć przyczynę problemu dziecka i w tym szukać rozwiązania. Niedopuszczalne jest reagowanie agresją na agresję, gdyż to tylko wzmaga problem. Jednocześnie należy stanowczo dziecku powiedzieć, że nie zgadzamy się na takie zachowanie i przypomnieć zasady, które panują w grupie. Warto też zwrócić uwagę małego napastnika na to co jego zachowanie robi jego kolegom. Zawsze trzeba mówić o uczuciach pilnując przy tym, aby nie poniżać i oceniać samego dziecka, a tylko jego zachowanie. Aby nie wzmacniać zachowań agresywnych zawsze należy większą uwagę zwrócić na poszkodowanego niż na sprawcę.
Ciężki temat. Niestety dzieci często są agresywne, czasem w mniejszym, a czasem w większym stopniu. Przez agresywne zachowania jednych dzieci inne nie chcą przychodzić do przedszkola i mamy kolejny problem. Dużo zależy od rodziców małego złośnika, bo przecież dzieci przechwytują ich emocje w domu.
Agresja wśród była jest i będzie raczej,jest to według mnie spowodowane niewystarczającym czasem poświęcanym w domu przez rodziców i brak okazywanej czułości w stosunku do dzieci. Telewizja jaki komputer w nadmiarze także przyczyniają się do wzmożenia agresji wśród dzieciaków.Warto do każdego agresywnego przypadku wśród dzieci podchodzić indywidualnie i w razie powtarzających się takich zachowań porozmawiać o tym problemie z rodzicami w obecności psychologa.